اسفرزه یا اسپرزه دانه یک گیاهی است که در ایران می روید و انواع آن ممکن است به رنگ سیاه، زرد، تا قهوه ای باشد. معمولا دانه ها را ابتدا در آب خیس نموده و مدتی نگه می دارند تا لعاب ایجاد نموده و سپس تناول می نمایند زیرا لعاب آن اثر درمانی دارد. طبیعت اسپرزه سرد و تر است.

خواص اسفرزه

• عطشی که از حسبه باشد را تسکین می دهد.
• اگر دائم جرعه جرعه نوشیده شود، چنانچه گرفتگی صدا از گرمی و حرارت باشد آن را برطرف می کند.
• در موارد کاهش درد، رفع خارش و خونریزی بواسیر نافع است.
• چنانچه آب دم کرده آن را بنوشید مدر است و برای درمان سوزاک مفید می باشد.
• اگر هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را در یک فنجان آب جوش بریزید، بعد با نبات شیرین کرده و بخورید، اسهال خونی را درمان می کند.
• از خون ریزی زیاد قاعدگی جلوگیری می نماید.
• برای درمان اسهال های طولانی و مزمن آن را بو بدهید و هر روز بخورید.
• لعاب آن را دایم در گلو قرقره کنید و هم جرعه جرعه بخورید، گلو درد را درمان می کند.
• آن را در کمی آب خیس کنید تا خوب لعاب بیندازد سپس آب آن را در دهان نگه دارید، برفک، سوختگی، تاول و زخم های دهان را برطرف می کند.
• آن را در کمی آب خیس کنید تا خوب لعاب بیندازد و به هم بچسبد و به صورت خمیر مانند در آید و بعد آن را در پارچه ای بریزید به طوری که دو طرف اسپرزه ها را پارچه بگیرد، بعد از خارج کردن روی دمل داخل بینی بگذارید، دمل فروکش می کند.

دیگر خواص اسپرزه :

آن را با آب دهان خیس کنید و روی محل گذارید، سوزه و دمل را درمان می کند. برای درمان سالک مفید می باشد به این صورت که آن را بکوبید و بعد با سرکه خمیر کنید و هر روز صبح و شب روی محل ضماد کنید. برای تسکین سردردهای گرم و رفع خشکی دماغ و اعصاب نافع است و اگر مدتی این ضماد را هر شب تکرار کنید، برای رشد و نرم کردن مو و جلوگیری از موخوره بسیار مفید است، برای این درمان ضماد کوبیده اسپرزه را با روغن بنفشه مصرف نمایید. برای تسکین درد مفاصل گرم، نقرس و نرم کردن ورم ها به خصوص ورم های پشت گوش از ضماد لعاب دار آن مخلوط با سرکه و روغن گل سرخ استفاده نمایید.

هشدار: دانه اسپرزه را نباید پودر کرده مصرف کنید یا بجوید، زیرا در این صورت رنگدانه ای (Pigment) ایجاد می کند که در لوله های ادراری کلیه، رسوب می کند و مضر است.